Wysokiej jakości garnki żeliwne były z powodzeniem używane w kuchniach już wieki temu. To dość stary wynalazek, a jego wyjątkowości dowodzi fakt, że dotrwał do dzisiaj i jest ceniony przez znawców (a najczęściej znawczynie) tematu. Główne cechy takich garnków to wysoka trwałość, odporność na zniszczenia i wpływ czynników zewnętrznych, utrzymywanie świetnego smaku dań, duża uniwersalność. Były i są stosowane do gotowania, ale też duszenia, pieczenia czy smażenia przeróżnych potraw.
Żeliwo w twojej kuchni
Im bardziej tradycyjna kuchnia, tym więcej można spotkać tam naczyń wykonanych z żeliwa. W niektórych znajdziemy nawet kociołki (pozwalające na gotowanie znacznie większych ilości jedzenia). Typowe kuchnie wyposaża się raczej w przeróżne rodzaje garnków żeliwnych, a także w kilka patelni o różnych rozmiarach. Jeśli chcemy nabyć tego typu garnki, bardzo często wiąże się to z dość problematyczną decyzją, bowiem w sprzedaży dostępne są typowe garnki żeliwne oraz emaliowane. Te drugie wyglądają przeważnie znacznie nowocześniej, są też ładniejsze i wiele osób wybiera właśnie takie. Czy jest to dobra decyzja?
Takie same, a jednak inne
Warto wskazać więc cechy, różniące jedne garnki od drugich oraz właściwości posiadane przez oba ich rodzaje.
Ponieważ pod emalią kryje się żeliwne wnętrze, pokrycie zewnętrzne nie ma żadnego znaczenia dla występowania takich pozytywnych cech jak:
– Wytrzymałość i odporność – żeliwne garnki są po prostu trwałe, nie zniszczą się tak łatwo i szybko jak inne, często są obecne w kuchni przez kilkadziesiąt lat.
– Uniwersalność – gdy kupimy garnek żeliwny, możemy przyrządzić w nim dowolną potrawę, w dowolny sposób i korzystając z dowolnych typów kuchenek i piekarników.
– Spora masa – masywność garnków żeliwnych to typowy znak rozpoznawczy. Dzięki temu są bardzo stabilne, ale z drugiej strony – ciężko je podnieść, waga utrudnia też swobodne manewrowanie garnkami pomiędzy kuchenką a innymi obszarami kuchni.
– Utrzymywanie temperatury – gdy garnki żeliwne się ogrzeją, bardzo powoli oddają ciepło. Można w nich przechowywać gorące potrawy i zaobserwować, że nie stygną nawet po pewnym czasie.
– Powolne, ale równomierne „chwytanie” ciepła – nagrzewanie garnka żeliwnego trochę trwa, ale dzieje się to w równomierny sposób. Ważne! Jeśli nie chcemy szybko zniszczyć swojego naczynia, nigdy nie możemy narażać go na kontakt z ekstremalnie różnymi temperaturami (np. nagrzany garnek – lodowata woda).
Istnieją też cechy, wyróżniające każdy typ garnków, więc mogą być one brane pod uwagę przy podejmowaniu najważniejszej decyzji. Są to na przykład:
– Możliwości w zakresie czyszczenia i konserwowania: garnki bez emalii trzeba regularnie konserwować za pomocą tłuszczu (np. oleju jadalnego)
– Rdzewienie – emalia zabezpiecza przed rdzewieniem, aczkolwiek nie do końca. Garnki bez emalii wymagają regularnej konserwacji w tej kwestii.
– Czystość – Garnki żeliwne pokryte emalią mogą być w łatwy sposób myte jak każde inne naczynia.
– Reagowanie na kontakt z kwasem – garnek bez emalii może „zareagować” na umieszczone w nim kwaśne produkty. Działa to w dwie strony, żywność stanie się niesmaczna, a garnek może zardzewieć.
– „Wciąganie” zapachów – woń potraw może z czasem zostać na dłużej w garnkach nieemaliowanych. Te z emalią są odporne na tego typu zjawisko.
